W dniu 11 października 2018 r. Dyrektor Archiwum Państwowego w Lublinie dr Piotr Dymmel i Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku Dzmitryj Jacewicz, podpisali umowę dotyczącą digitalizacji staropolskich ksiąg sądowych, przechowywanych w mińskim archiwum.
Archiwum Państwowe w Lublinie nawiązało współpracę z Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku w związku z realizacją projektu ,,Ochrona dziedzictwa narodowego poza granicami kraju” ogłoszonego w 2017 r. przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, na który otrzymaliśmy dofinansowanie w wysokości 40 000 PLN. Wniosek w tej sprawie, złożony do Ministerstwa w styczniu b.r., został przez nie pozytywnie rozpatrzony, dzięki czemu możliwa będzie digitalizacja staropolskich ksiąg sądów szlacheckich i miejskich z XVI i XVII w. z terenów dawnego województwa lubelskiego, bełskiego i ziemi chełmskiej, przechowywanych obecnie w Archiwum w Mińsku. W umowie na realizację projektu, podpisanej przez Dyrektorów obydwu Archiwów 11 października b.r. w stolicy Białorusi, przewidziano wykonanie skanów z 11 ksiąg ziemskich i grodzkich horodelskich, 2 miasta Lublina, 1 miejskiej zamojskiej i 1 podkomorskiej łukowskiej. Digitalizacja lubelskich archiwaliów ma się zakończyć w 2018 r.
Księgi przeznaczone do digitalizacji są obecnie częścią 12 zespołów archiwalnych akt staropolskich przechowywanych w mińskim archiwum. Księgi te zostały wywiezione na polecenie władz rosyjskich z Archiwum Akt Dawnych w Lublinie do Archiwum w Wilnie w 1887 r. i pomimo kilku rewindykacji archiwaliów z Rosji Radzieckiej a następnie z ZSRR nie wróciły do Polski. W nieznanych okolicznościach i czasie znalazły się na Białorusi i trafiły do Narodowego Archiwum Historycznego w Mińsku.
Staropolskie księgi sądowe, o których mowa, to typowe wytwory kancelarii ziemskich, grodzkich i miejskich XVI i XVII w. W szczegółach ich treść nie jest jednak znana naukowcom z Polski, dlatego tym bardziej pozyskanie kopii cyfrowych tych materiałów sprzyjać będzie rozwojowi badań nad dziejami szeroko rozumianej Lubelszczyzny. Wśród ksiąg przeznaczonych do digitalizacji są cenne źródłowo księgi testamentów mieszczan lubelskich oraz księgi horodelskie, nielicznie reprezentowane w zasobie APL, do których posiadamy indeksy sporządzone we Lwowie u schyłku XVIII w. (tzw. indeksy Romana, Duchnowskiego i Detmerskiego).
Tegoroczny projekt digitalizacji archiwaliów staropolskich znajdujących się w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku rozpoczyna współpracę naszego Archiwum z białoruską placówką. W planach na kolejne lata jest pozyskanie kopii cyfrowych wszystkich ksiąg z terenów Lubelszczyzny, co może stać się tym bardziej realne, że współdziałaniem przy realizacji takiego przedsięwzięcia zainteresowany jest także Urząd Miasta Lublin.
Na zdjęciach: Dyrektor Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku Dzmitryj Jacewicz, Dyrektor Archiwum Państwowego w Lublinie Piotr Dymmel i Victor Kurash, Dyrektor Departamentu Archiwów i Records Management w Ministerstwie Sprawiedliwości Republiki Białorusi, 11 października 2018 r.).
