W latach 2018, 2019 Archiwum Państwowe w Lublinie zrealizowało pierwszą część projektu digitalizacji staropolskich ksiąg sądowych z XVI-XVIII w. przechowywanych w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku. Drugim punktem projektu jest udostępnienie kopii cyfrowych zdigitalizowanych akt w dostępie powszechnym na platformie cyfrowej prowadzonej przez lubelskie archiwum.
W ramach wymienionego projektu wykonano kilkadziesiąt tysięcy kopii cyfrowych z 22 ksiąg staropolskich: ziemskich lubelskich i ziemskich horodelskich, grodzkich horodelskich, podkomorskiej łukowskiej oraz ksiąg miasta Lublina i ksiąg wydzielonych sądów miasta Zamościa. Akta te spisywano przez kilka stuleci w kancelariach sądów szlacheckich działających na terenie przedrozbiorowego województwa bełskiego (powiaty grabowiecki i horodelski), województwa lubelskiego (powiat lubelski i łukowski) oraz ziemi chełmskiej (powiat chełmski). Ponadto powstałych w kancelarii miasta Lublina i Zamościa.
Digitalizacja i wykonanie skanów wymienionych akt to istotny krok w działaniach podejmowanych przez Archiwum Państwowe w Lublinie, polegających na gromadzeniu kopii cyfrowych ksiąg uzupełniających zespoły archiwalne powstałe w okresie przedrozbiorowym i znajdujące się w zasobie lubelskiego archiwum. Ich pozyskanie to także asumpt do podjęcia kolejnych badań nad Lubelszczyzną, tym razem w dużej mierze ułatwionych, ponieważ nie wymagających zagranicznych kwerend. Digitalizacja poloników z Mińska zapewnia także ratunek i dostęp do dziedzictwa narodowego znajdującego się poza Polską.
Dopełnieniem opisanych działań i ich powodów jest powszechne udostępnienie skanów ksiąg, zgodnie z porozumieniem zawartym w latach 2018 i 2019 pomiędzy Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku i Archiwum Państwowym w Lublinie. W tym celu zdigitalizowane akta zostały opracowane merytorycznie, uporządkowane zespołowo i technicznie przygotowane w taki sposób, aby zainteresowany nimi odbiorca bez problemu mógł z nich korzystać. Księgi zostały zgrupowane w ramach kancelarii sądowych oraz opisane podstawowymi danymi. Najważniejszą częścią przedsięwzięcia jest oczywiście prezentacja skanów poszczególnych ksiąg.
Zdigitalizowane księgi sądowe publikujemy, jak wyżej powiedziano, w dostępie powszechnym. W związku z tym zapraszamy Państwa na platformę cyfrową Lubelskie Archiwum Cyfrowe (www.lac.lublin.pl), gdzie pod zakładką POLONIKA znajdziecie Państwo informację wprowadzającą do zdigitalizowanych ksiąg dostęp do wersji cyfrowych ksiąg z archiwum mińskiego.
Życzymy przyjemnej lektury i interesujących odkryć, które przyniosą nowe fakty z historii przedrozbiorowej Lubelszczyzny.
Projekty zostały sfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych w Warszawie.
Opracowanie merytoryczne ksiąg dr Robert Jop;
Opracowanie techniczne oraz publikacja skanów Marek Krzykała i Michał Zawada.
