Archiwum Państwowe w Lublinie ma zaszczyt zaprosić na otwarcie wystawy „Oblicza propagandy – polski plakat dwudziestolecia międzywojennego”. Na wystawie zaprezentowany zostanie wybór plakatów z okresu dwudziestolecia międzywojennego przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie. Z racji bogactwa i różnorodności posiadanego materiału ekspozycja składać się będzie z trzech grup ukazujących różne obszary działań propagandowych: wojenną, polityczną i społeczno-gospodarczą.
Pierwsze polskie plakaty propagandowe pojawiły się wraz z odzyskaniem niepodległości w 1918 roku. Podejmowały one aktualną problematykę związaną z różnymi obszarami życia społecznego, kulturalnego, politycznego i gospodarczego w tworzącej się II Rzeczypospolitej. W okresie międzywojennym plakat miał służyć przede wszystkim jako narzędzie propagandy wojennej bądź politycznej. Z czasem pojawił się także plakat agitacyjny, społeczny, mający na celu uzdrowienie polskiej gospodarki. Propagował krajowy handel, a także zachęcał do prowadzenia zdrowego trybu życia. Dużą rolę odgrywał też plakat kulturalny, który informował o wystawach i koncertach muzycznych.
Zbiór plakatów przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie można uznać za zespół reprezentatywny dla polskiego plakatu propagandowego okresu dwudziestolecia, gdyż jest on bardzo zróżnicowany zarówno tematycznie jak i artystycznie. Tworzą go projekty artystów uznanych (m. in. T. Gronowski, S. Norblin, E. Bartłomiejczyk) oraz anonimowych, wykonane w kilku miastach (Warszawie, Lwowie, Łodzi i Toruniu) w różnych zakładach litograficznych.
Szczególnie interesujące plakaty propagandowe znajdujące się w zasobie Lubelskiego Archiwum pochodzą z okresu wojny polsko-bolszewickiej. Ich autorami są znani artyści: F. Szczęsny-Kowarski, E. Bartłomiejczyk, F. Nieczuja-Urbański czy B. Nowakowski, T. Gronowski. Problematykę polityczną reprezentują plakaty wyborcze z 1930 r. (tzw. wybory brzeskie), projektowane m.in. przez S. Norblina oraz W. Boguckiego. Prawdopodobnie najbardziej znaną grupę tworzą plakaty o charakterze społecznym i społeczno-gospodarczym. Wśród nich można wyróżnić takie przykłady jak: „Spirytus skażony – trucizna! Picie denaturatu powoduje śmierć” autorstwa H. Czernego, „Wszyscy do walki z gruźlicą” zaprojektowany przez S. Sandecką i M. Nowickiego oraz, jedną z najsłynniejszych kampanii społecznych tego czasu opatrzoną Wańkowiczowskim hasłem „Cukier krzepi”.
„Oblicza propagandy polski plakat dwudziestolecia międzywojennego”
Archiwum Państwowe w Lublinie
13 marca 2014
godz. 16.00
Wystawa czynna do 15 kwietnia 2014 r.
