Każdy kto zajmował się historią dawnego Lublina musiał choć raz zajrzeć do drewnianych skrzynek z małymi kartkami wielkości bibliotecznej karty katalogowej, na których są wypisane informacje dotyczące ludzi, przedmiotów i obiektów związanych z naszym miastem. Chodzi o słynne indeksy Riabinina znajdujące się w Archiwum Państwowym w Lublinie i od dziesięcioleci służące badaczom jako swoisty przewodnik do po lubelskich księgach miejskich, od których rozpoczynano ich lekturę.
W lubelskim Archiwum można skorzystać z pomocy dwóch rodzajów indeksów Riabinina. Pierwszy, obszerniejszy obejmuje kilkanaście tysięcy nazwisk osób, które zostały zanotowane w księgach miasta Lublina w okresie od XV do XVIII w. Większość z nich były nazwiskami mieszczan lubelskich, ale są wśród nich także wymienieni mieszkańcy innych miast, a także szlachta, kupcy i duchowni, których różne sprawy i interesy przywiodły do Lublina. Władze miasta, mieszczanie lubelscy i przybysze podejmowali różne czynności i działania o charakterze prawnym, administracyjnym, gospodarczym, finansowym, sądowym i innym, które, jeśli wymagały pisemnego utrwalenia lub poświadczenia, były zapisywane w księgach miejskich, a wraz z nimi trafiały do ksiąg osoby w nie zaangażowane.
Drugi indeks, znacznie mniejszy, bo obejmujący ponad dwa tysiące kart, został sporządzony na tej samej podstawie źródłowej. Znalazły się w nim hasła rzeczowe, które dotyczące obiektów, przedmiotów, zjawisk, wydarzeń, zwyczajów, nazw i terminów związanych z Lublinem.
Oba indeksy – osobowy i rzeczowy zostały sporządzone w okresie międzywojennym przez kustosza Archiwum Państwowego w Lublinie Jana Riabinina. Powstały one w czasie porządkowania przez niego, odzyskanych po traktacie ryskim, ksiąg miejskich lubelskich, ale były też rezultatem jego zainteresowań historycznych. Riabinin obok spuścizny archiwalnej opublikował wiele ważnych prac o przeszłości naszego miasta.
W tym roku przypada 70. rocznica śmierci Jana Riabinina. Z tej okazji Archiwum Państwowe w Lublinie postanowiło przypomnieć postać i dorobek swojego zasłużonego pracownika i opublikować w formie zdigitalizowanej oba indeksy. Będą one dostępne także w Internecie.
Udostępnianie indeksów będzie następowało sukcesywnie. W pierwszej kolejności zostanie zeskanowany indeks nazwisk, następnie indeks rzeczowy. Z uwagi na zamiar szybkiego udostępnienia on-line skany będą publikowane stopniowo w ramach poszczególnych liter alfabetu. Przewiduje się, że całość zostanie opublikowana do końca 2012 r. Już dziś zapraszamy do obejrzenia kart osób, których nazwiska zaczynają się od litery A do Ż.
Indeksy Riabinina zostały sporządzone na podstawie ksiąg miejskich Lublina. Dziś księgi te stanowią oddzielną serię w dużym zespole archiwalnym występującym w Archiwum Państwowym w Lublinie pod nazwą Akta miasta Lublina (nr zespołu 22).
W Indeksach Riabinina poszczególne księgi są oznaczone sygnaturami liczbowymi, które łatwo rozpoznać po tym, że były pisane czerwonym kolorem. Przed liczbą zawsze występują litery A lub C, a czasami skrót Cons., jednak elementy literowe nie są częścią sygnatur. Sam Riabinin po uporządkowaniu ksiąg miejskich lubelskich nadał im sygnaturę liczbową ciągłą, natomiast stosowane przez niego oznaczenia literowe w indeksach miały na celu bliższe określenie pochodzenia kancelaryjnego ksiąg. Litera A oznaczała księgi wójtowsko-ławnicze (advocatialia), zaś litera C lub skrót Cons. odnosiły się do ksiąg radzieckich (consularia). Sygnatury ksiąg nadane przez Riabinina do dziś były już dwukrotnie zmieniane. W celu odnalezienia właściwej księgi należy posługiwać się konkordancją sygnatur, która zestawia sygnatury Riabinina i ich aktualne odpowiedniki. Najłatwiej skorzystać z niej w pracy Inwentarz Archiwum Miasta Lublina 1465-1810. Oprac. M. Trojanowska. Lublin 1996 s. 81-84.
Indeks nazwisk:
| A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł
| M | N | O | P | R | S | T | U | V | W | Z | Ż |
