Naznaczony konfliktami wiek XVII zachwiał fundamentami państwa polsko-litewskiego. Kryzys gospodarczy, polityczny i społeczny mocno osłabił jego pozycję na arenie międzynarodowej, a niemożność wystawienia odpowiednio silnej armii doprowadziła do wzrostu ingerencji w politykę wewnętrzną państw ościennych, jak Rosja czy Prusy. W czasie rządów dynastii Wettynów w XVIII w. problemy wewnętrzne pogłębiły się jeszcze bardziej, a anarchizacja życia politycznego przybrała olbrzymie rozmiary. Bardzo niebezpiecznym zjawiskiem była korupcja elit politycznych państwa polsko-litewskiego, które, opłacane przez przedstawicieli mocarstw państw sąsiednich, działały na ich zlecenie. W toku walki politycznej o ustrój Rzeczypospolitej na front wysunęły się dwa obozy polityczne: „Familia” Czartoryskich oraz Stronnictwo Potockich. Programy polityczne obu ugrupowań różniły się zasadniczo co do wizji przyszłych reform. To pierwsze postulowało gruntowne reformy całej państwowości, drugie z kolei stało na straży dawnego porządku. Pierwsza poważna próba dla obu stronnictw nastąpiła w 1768 r., kiedy to podjęto kroki w celu odzyskania kontroli w państwie i wyzwolenia go spod władzy Rosji. Sytuacja wynikła niejako z konsekwencji polityki „Familii”, która zakładała ścisłą współpracę z dworem rosyjskim. Jednym z takich działań było objęcie tronu przez Stanisława Poniatowskiego, faworyta carycy Katarzyny II. W trakcie wybuchu konfederacji barskiej to zachowawcze Stronnictwo Potockich stanęło w obronie Rzeczypospolitej przed dalszym rozszerzaniem wpływów Rosji. Kraj ten w zasadzie podporządkował sobie Rzeczpospolitą, ustanawiając tzw. system gwarancyjny, który odbierał jej suwerenność.
Klęska konfederatów barskich i pierwszy rozbiór w 1772 r. dał do myślenia części elit politycznych o tragicznej kondycji państwa, które mogły uratować jedynie daleko idące reformy. Potrzebne było jednak całkowite odrzucenie systemu gwarancyjnego i uniezależnienie się od Rosji. Sposobność ku temu nadarzyła się pod koniec lat 80. XVIII w. z uwagi na jej uwikłanie w wojnę z Turcją oraz zmianę polityki Prus i Austrii. 6 X 1788 r. pod laską Stanisława Małachowskiego rozpoczął obrady sejm, nazwany Sejmem Wielkim. W dawnych ugrupowaniach politycznych doszło do silnego przetasowania. Cześć patriotycznych działaczy obozu Potockich połączyła się z reformatorami z „Familii”, do których dołączyli także inni zwolennicy zmian. Obozowi reform patronował sam król. Po przeciwnej stronie barykady znaleźli się zwolennicy starego ładu oraz środowiska nastawione serwilistycznie wobec dworu rosyjskiego, z których ogromna część pozostawała w stosunkach klientarnych z jego przedstawicielami. W czasie obrad Sejmu Czteroletniego podjęto szereg decyzji. Jedne z pierwszych dotyczyły aukcji wojska oraz przemodelowania dowództwa sił zbrojnych. Etat wojska ustalono na 100 000 oraz zlikwidowano Departament Wojskowy, będący elementem rosyjskiego systemu gwarancyjnego. Władzę nad wojskiem przekazano w ręce Komisji Wojskowej Obojga Narodów, która miała zająć się powiększeniem etatu wojska oraz zreformowaniem armii. Kolejna istotna zmiana dotyczyła bezpieczeństwa publicznego i administracji. Za centralizację systemu odpowiedzialna miała być Komisja Policji działająca pod przewodnictwem marszałka wielkiego koronnego Michała Mniszcha. Powołane na sejmie ciała kolegialne miały być motorem napędowym zmian, które były ostatnią deską ratunku dla targanego problemami państwa polsko-litewskiego.
 |
Uniwersał Stanisława Augusta Poniatowskiego do szlachty lubelskiej w sprawie utworzenia komisji cywilno-wojskowych, Warszawa 28 XII 1789 r. (Księgi grodzkie lubelskie (relacje), sygn. 510) |
  |
Pismo Komisji Wojskowej Obojga Narodów do Komisji Cywilno-Wojskowej Województwa Ruskiego w sprawie rekrutacji żołnierzy, Warszawa 30 IV 1790 r. (Komisje Cywilno-Wojskowe Ziemi Chełmskiej i Powiatu Krasnostawskiego, sygn. 2) |
 |
Specyfikacja kwater wojska w mieście Krasnymstawie, 1790 r. (Komisje Cywilno-Wojskowe Ziemi Chełmskiej i Powiatu Krasnostawskiego, sygn. 1) |
 |
Uniwersał marszałka wielkiego koronnego Michała Wandalina Mniszcha informujący o ustanowieniu Komisji Policji oraz komisji cywilno-wojskowych, Warszawa 16 XI 1791 r. (Komisje Cywilno-Wojskowe Ziemi Chełmskiej i Powiatu Krasnostawskiego, sygn. 2) |