Akcja scaleniowa

Na obszarze województwa lubelskiego obok struktur Armii Krajowej istniał szereg organizacji konspiracyjnych prowadzących podobną działalność, jednak niezależnie od struktur AK. Komenda Obrońców Polski, Organizacja Wojskowa, Związek Czynu Zbrojnego czy Konfederacja Zbrojna to tylko kilka z działających aktywnie organizacji na obszarze Lubelszczyzny. Największe z nich skupione były wokół obozów narodowego i ludowego. Aby nie prowadzić działań odrębnie, a wspólnie atakować niemieckiego okupanta, prowadzono akcję scaleniową. Było to jedno z najtrudniejszych i najbardziej pracochłonnych przedsięwzięć wewnątrz samej organizacji. Żołnierze działający w ramach mniejszych organizacji bez większych problemów
wchodzili w skład struktur AK. Najwięcej problemów stanowiło scalenie z Narodową Organizacją Wojskową, Narodowymi Siłami Zbrojnymi, Batalionami Chłopskimi i „Chłostrą”. Co prawda NOW przekazała 2000 swoich ludzi do AK, jednak zastrzegła sobie w bilateralnych umowach nienaruszalność struktury swoich oddziałów i dowództwa, a także włączenie oficerów NOW do kadry dowódczej AK. Poza tym zachowano również autonomiczność komendy okręgu NOW. Scalenie z NSZ odbyło się w jeszcze bardziej skomplikowanych okolicznościach. Mimo wydania przez komendanta okręgu 31 marca 1944 r. decyzji o scaleniu z NSZ nie wszystkie jednostki podporządkowały się tej decyzji. Część uznawała decyzję o scaleniu, część nie. Podobna sytuacja miała miejsce z Batalionami Chłopskimi. Co prawda dowódcy organizacji nie kwestionowali konieczności scalenia, ale żądali, aby scalenie odbywało się na zasadzie „równy z równym”. Brak wyszkolonej kadry oficerskiej w BCh rodził opór ze strony dowództwa lubelskiego okręgu AK. Ostatecznie uznaje się kwiecień 1944 r. za koniec akcji scaleniowej z BCh, dzięki której Bataliony przekazały ok. 12 000 żołnierzy, jednak podobnie jak w przypadku NSZ nie wszyscy podporządkowali się ustalonym decyzjom. Niektóre jednostki BCh ukrywały swoje jednostki taktyczne lub przesuwały je do innych organizacji, jak Państwowy Korpus Bezpieczeństwa czy Ludowa Straż Bezpieczeństwa. Bataliony dogadywały się również z Armią Ludową. Mimo tych problemów akcja scaleniowa przyniosła poważne wzmocnienie struktur Armii Krajowej, dając tym samym możliwości skuteczniejszej walki z okupantem.

Oświadczenie w związku ze sprawą scaleniową NOW z AK, 3 VIII 1944 r.
(Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa Okręg Lublin, sygn. 71)

Pismo z żądaniem wyjaśnienia sprawy w związku z akcją scaleniową NOW z AK i z połączoną z tym zmianą dowódców, 1 VII 1944 r.
(Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa Okręg Lublin, sygn. 71)

Pismo z prośbą o rejestrację byłego członka Obrońców Polski Stanisława Okulicza jako członka Armii Krajowej, Lubartów 1 VIII 1944 r.
(Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa Okręg Lublin, sygn. 82)

Pismo do Komendy Obwodu 633 w sprawie sporządzenie protokołów zdawczo-odbiorczych powstałych w związku z akcja scaleniową AK z Batalionami Chłopskimi i Chłostrą, 25 IV 1944 r.,
(Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa Okręg Lublin, sygn. 490)

List Heleny Kopaczowej do kolegi Jawora dotyczący kwestii związanych z podległością organizacyjną Batalionów Chłopskich, 21 V 1944 r.
(Bataliony Chłopskie Okręg IV Lublin, sygn. 7)

Raport z Obwodu X do Komendy IV Okręgu BCh w sprawie przekazania żołnierzy BCh do AK, 1944 r.
(Bataliony Chłopskie Okręg IV Lublin, sygn. 51)

Rozkaz wstępny do akcji scaleniowej NSZ w ramach AK, 15 IV 1944 r.
(Narodowe Siły Zbrojne Okręg III Lublin, sygn. 3)

Załącznik nr 1 do pisma L. 64/44 zawierający komunikat komendanta Sił Zbrojnych o nakazie podporządkowania się komendanta NSZ komendantowi AK, 15 IV 1944 r.
(Narodowe Siły Zbrojne Okręg III Lublin, sygn. 3)

Komunikat rady politycznej przy dowództwie NSZ dotyczący wcielenia żołnierzy NSZ w struktury AK, 10 VI 1944 r.
(Narodowe Siły Zbrojne Okręg III Lublin, sygn. 3)

Rozkaz specjalny nr 19 dotyczący podporządkowaniu komendy NSZ Komendantowi Sił Zbrojnych w Kraju, 22 VI 1944 r.
(Narodowe Siły Zbrojne Okręg III Lublin, sygn. 3)

-->