Z przyjemnością zapraszamy do odwiedzenia portalu Lubelskie Archiwum Cyfrowe, gdzie pojawiły się nowe skany 32. staropolskich ksiąg sądowych, przechowywanych w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku.
Wraz z końcem bieżącego okresu wakacyjnego mamy dla Państwa niespodziankę w postaci skanów staropolskich ksiąg sądowych z terenów współczesnej Lubelszczyzny, znajdujących się obecnie w archiwum w Mińsku. Ich pozyskanie kończy ostatni etap działań Archiwum Państwowego w Lublinie zmierzających do uzupełnienia zasobu o księgi, które nie wróciły do Lublina po I wojnie światowej i w ramach rewindykacji archiwaliów przeprowadzonej w l. 60. XX w. Szczegółowo pisał o nich w 2010 r. Józef Kus (,,Lubliniana” w Narodowym Archiwum Historycznym Białorusi w Mińsku, ,,Studia Archiwalne”, t. 3, 2010, s. 123-133). Kopie cyfrowe odnalezionych przez niego w Mińsku ksiąg były od 2018 r. systematycznie wykonywane, najpierw w ramach grantu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a następnie we współpracy z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych w Warszawie oraz w kooperacji z Biblioteką Publiczną im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie. W sumie, w latach 2018-2021 pozyskano skany 73. j.a. Składają się na nie akta powstałe w kancelariach ziemskich: chełmskiej, horodelskiej, krasnostawskiej, lubelskiej i urzędowskiej; grodzkich: chełmskiej, horodelskiej i krasnostawskiej; miejskiej Lublina i Sądu dla Miast Ordynacji Zamojskiej w Zamościu. Archiwalia pochodzą z XVI i XVII w.
Ostatnia transza zdigitalizowanych ksiąg ujętych w zestawieniu J. Kusa (32 księgi) i publikowanych obecnie, to akta powstałe w kancelariach sądów ziemskich i grodzkich z terenów dawnej ziemi chełmskiej (Chełm, Krasnystaw) oraz województwa bełskiego (Horodło). Są wśród nich m.in. licznie reprezentowane księgi grodzkie chełmskie z XVI i XVII w. oraz szczególnie cenne księgi ziemskie krasnostawskie i chełmskie z jedną z najstarszych zachowanych, pochodzącą z lat 1471-1484. Z racji niewielkiej liczby ksiąg przechowywanych w APL, dużą wartość poznawczą w badaniach nad województwem bełskim mają grodzkie horodelskie z II połowy XVII w.
Pozyskane kopie cyfrowe archiwaliów z mińskiego Archiwum stanowi ważny etap procesu uzupełniania staropolskiego zasobu akt przechowywanych w APL. Widomo, że w Mińsku znajduje się jeszcze jeden fond, na który składa się ok. 50. ksiąg grodzkich lubelskich (Фонд 1725, Люблинский гродский суд, город Люблин Сандомирской земли Королевства Польского (Польской Короны), с 1569 года – Люблинского воеводства Речи Посполитой, с 1795 года – Австрия). Obecna sytuacja nie daje możliwości kontynuacji digitalizacji lubelskich archiwaliów przechowywanych w Mińsku. Niemniej, już dotychczasowe poczynania władz lubelskiego archiwum spotkały się z zainteresowaniem użytkowników naszych archiwaliów. Mamy nadzieję, że w przypadku publikowanych skanów będzie podobnie. Kopie cyfrowe zdigitalizowanych ksiąg dają bowiem nowe możliwości badawcze i okazję do poznania nowych źródeł do dziejów ziemi chełmskiej i województwa bełskiego.
Zapraszamy do zakładki Polonica, w której znajduje się lista zdigitalizowanych ksiąg z NHAB w Mińsku. Nowe nabytki zostały wyróżnione kolorem zielonym.
Opracowanie merytoryczne: dr Robert Jop
